نماز اوج بندگی

حجت‌الاسلام والمسلمین انصاریان در شرح فرازی از مناجات امام سجاد(ع) ویژگی‌های قلب سالم را تشریح کرده است.

 

امام سجاد علیه السلام در بخشی از مناجات  خود آنجا که می فرماید:«وَاجْعَلْ سَلامَةَ قُلوبِنا فى‏ ذِکْرِ عَظَمَتِکَ»، سلامتى دل را در یادآورى بزرگى خدا؛ از عنایات رحمانى مى‏داند که جایگزین آرزوهاى خیالى و وساوس شیطانى و غفلت‏ها قرار دهد.

یکى از سرمایه‏هاى نجات بخش در قیامت، قلب سلیم است، در حالى که مال و فرزند سودى براى انسان ندارد؛ این قلب پاک است که ثمره‏اش عمل پاک مى‏شود و در صحنه قیامت، نورانیت تولید مى‏کند.

خداوند مى‏فرماید:

یَوْمَ لَایَنفَعُ مَالٌ وَ لَابَنُونَ* إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ» «1»

روزى که هیچ مال و اولادى سود نمى‏دهد، مگر کسى که دلى سالم [از رذایل وخبایث‏] به پیشگاه خدا بیاورد.

سلیم‏ از ماده سلامت است؛ یعنى قلبى که از هر گونه بیمارى و آفات اخلاقى و اعتقادى دور باشد یا قلبى که از عشق دنیا سالم باشد و غیر از خدا در آن نباشد.

امام صادق علیه السلام درباره این آیه فرمود:

دل سالم، دلى است که پروردگارش را دیدار کند در حالى که جز او درخود نداشته باشد، هر دلى که در آن شرک یا شک باشد ساقط است. «2» یا فرمود:

قلب سالم، قلبى است که از دنیا دوستى سالم باشد. کسى که صداقت نیت‏ داشته باشد، قلب سلیم دارد؛ زیرا پاک و سالم بودن دل از هواجس نفسانى، نیّت را در همه کارها براى خدا خالص مى‏گرداند. «3» امام صادق علیه السلام مى‏فرماید:

إِعْرابُ الْقُلُوبِ عَلى‏ أَرْبَعَةِ أَنْواعٍ: رَفْعٍ وَ فَتْحٍ وَ خَفْضٍ وَ وَقْفٍ، فَرَفْعُ الْقَلْبِ فى‏ ذِکْرِ اللَّهِ وَ فَتْحُ الْقَلْبِ فى‏ الرِّضا عَنِ اللَّهِ، وَ خَفْضُ الْقَلْبِ فی‏ الْاشْتِغالِ بِغَیْرِ اللَّهِ، وَ وَقْفُ الْقَلْبِ فِى الغَفْلَةِ عَنِ اللَّهِ. «4»

حرکات دل‏ها چهار نوع است: رفع و فتح و جرّ و وقف. رفع دل یاد خداست، فتح دل خشنودى از خداست، جرّ دل پرداختن به غیر خداست و وقف دل غفلت از خداست.

در حدیث قدسى آمده است:

هر گاه به دل بنده‏ام سر بزنم و ببینم که یاد من بر آن چیره گشته است، اداره و تربیت او را خود به عهده گیرم و همنشین و هم‏سخن و همدم او شوم. «5» این حدیث ترجمان دیگرى از آیه اطمینان قلب است که خداوند مى‏فرماید:

الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» «6»

[بازگشتگان به سوى خدا] کسانى هستند که ایمان آوردند و دل‏هایشان به یاد خدا آرام مى‏گیرد، آگاه باشید! دل‏ها فقط به یاد خدا آرام مى‏گیرد.

منظور آن است که با تمام قلب متوجه او و عظمت و آگاهی و حاضر و ناظر بودنش گردد و این توجه مبدأ حرکت و فعالیت در وجود او به سوى جهاد و تلاش و نیکى‏ها گردد و میان او و گناه سدّ محکمى ایجاد کند.

حضرت على علیه السلام مى‏فرماید:

الذِّکْرُ ذِکْرانِ: ذِکْرُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ عِنْدَ الْمُصِیبَةِ وَ أَفْضَلُ مِنْ ذَلِکَ ذِکْرُ اللَّهِ عِنْدَ ما حَرَّمَ عَلَیْکَ فَیَکُونُ حاجِزاً. «7»

ذکر دو گونه است: یاد خدا بودن به هنگام گرفتارى‏ها و از آن برتر آن است که خدا را در برابر محرمات یاد کند و میان او و حرام سدى ایجاد کند.

به همین دلیل است که در برخى روایات ذکر خداوند به عنوان یک سپر دفاعى در برابر حوادث براى سلامتى دل برشمرده شده است.

روزى پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله به یارانش فرمود: سپرهایى براى خود فراهم کنید؛ گفتند:

اى رسول خدا صلى الله علیه و آله آیا در برابر دشمنان اطراف خود سپر بسازیم؟ فرمود: نه، از آتش دوزخ، بگویید:

سُبْحانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُلِلَّهِ وَ لاالهَ الَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ اکْبَرُ. «8»

در این راستا امام سجاد علیه السلام هم در دعاى خویش صفاى دل خاصى را از درگاه حق طلب مى‏کند:

خدایا! بر محمد و آل محمد درود فرست؛ و ما را از کسانى قرار ده که پرده‏هاى عصمت اولیا را بر روى آنها کشیدى و دل‏هایشان را به پاکى و صفا، ویژه گردانیدى و در سر منزل برگزیدگان، آن دل‏ها را به زیور فهم و شرم آراستى. «9»

پی نوشت ها:______________________________

(1)- شعراء (26): 88- 89.

(2)- بحار الأنوار: 67/ 239، باب 54، ذیل حدیث 7؛ الکافى: 2/ 16، حدیث 5.

(3)- بحار الأنوار: 67/ 239، باب 54، حدیث 7.

(4)- بحار الأنوار: 67/ 55، باب 44، حدیث 25؛ مستدرک الوسائل: 12/ 169، باب 101، حدیث 13799.

 (5)- بحار الأنوار: 90/ 162، باب 1، ذیل حدیث 42؛ عدة الدّاعى: 249.

(6)- رعد (13): 28.

(7)- الکافى: 2/ 90، حدیث 11؛ وسائل الشیعة: 15/ 237، باب 19، حدیث 20369.

(8)- بحار الأنوار:، 90/ 171، باب 2، حدیث 13؛ وسائل الشیعة: 7/ 186، باب 31، حدیث 9073.

منبع:http://hawzahnews.com/خبرگزاری حوزه/
 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: